Muzeum pozbawione barier społecznych, intelektualnych i architektonicznych staje się wyjątkowym miejscem, instytucją, gdzie bezpośredni kontakt ze sztuką umożliwia ludziom niepełnosprawnym jej autentycznie przeżywanie. Tylko takie muzeum może w pełni wykorzystać swój potencjał wystawienniczy i edukacyjny.
"Dostępne Muzeum" to nowatorski, pierwszy w Polsce, program edukacyjny realizowany od 2007 r. przez Muzeum Regionalne w Stalowej Woli. Program, poprzez likwidację barier architektonicznych i mentalnych, umożliwia aktywny udział w odbiorze sztuki osobom z dysfunkcjami wzroku, słuchu i ruchu, a także niepełnosprawnym intelektualnie.
Muzeum Regionalne w Stalowej Woli realizuje unikalny projekt popularyzacji dostępności muzeów dla osób niepełnosprawnych. W jego ramach w dniach 23-24 kwietnia 2009 r. odbędzie się pierwsze ogólnopolskie szkolenie dla muzealników poświęcone w całości problematyce obsługi gości niepełnosprawnych. Uczestnicy szkolenia przekonają się, że poprzez zmianę postaw animatorów kultury i jej odbiorców oraz wprowadzanie programów edukacyjnych możliwe jest zrealizowanie unikalnej idei szerokiego dostępu do kultury dla wszystkich, którzy jej poszukują. Organizatorzy szkolenia zwracają szczególną uwagę na fakt, że każda niepełnosprawność jest odmienna i wymaga innych rozwiązań. Program szkolenia uwzględnia rozmaite potrzeby, zainteresowania, zdolności i ograniczenia odwiedzających nasze muzea.
Centrum Edukacji Artystycznej - Muzeum i sztuka dostępne dla wszystkich
To, co naprawdę sprawia, że muzeum staje się wyjątkowe, to poziom dostępności, który ma więcej wspólnego z jego filozofią niż z jego architekturą.
Muzeum Regionalne w Stalowej Woli mieści się w neoklasycznym Zamku Lubomirskich z drugiej połowy XVIII wieku. Dzięki likwidacji barier architektonicznych obiekt stał się dostępny dla osób z dysfunkcją wzroku i ruchu. W gmachu zainstalowano platformę samobieżną, w salach ekspozycyjnych i edukacyjnych zlikwidowano progi, urządzono toaletę dla osób niepełnosprawnych oraz sklepik samoobsługowy, po którym swobodnie można poruszać się na wózkach inwalidzkich. Z myślą o osobach słabo widzących stworzono kompleksowy system informacji wykonany wielkim drukiem lub w brajlu. Przestrzeń zewnętrzna muzeum została dostosowana do potrzeb gości niepełnosprawnych: zorganizowano i oznakowano miejsca parkingowe, w części fontowej przed budynkiem utworzono podjazd, wykonano czytelną informację.
Osoby niesłyszące i niedosłyszące mają w muzeum zapewnioną obsługę w języku migowym. Przygotowano trasy wycieczek edukacyjnych, oprowadzanie, warsztaty, lekcje muzealne. Na stronie internetowej zamieszczono filmy z ekspozycji stałych tłumaczone na język migowy.
Goście muzeum niepełnosprawni intelektualnie są aktywnymi uczestnikami indywidualizowanych zajęć zespołowych, lekcji muzealnych i warsztatów artystycznych.
Dla osób niewidzących i słabo widzących muzeum przygotowało "Galerię przez Dotyk", na którą składają się 23 rzeźby z granitu zaprojektowane i wykonane z myślą o percepcji dotykowej. Mogą one zwiedzać Galerię, dotykając podpisów w brajlu umieszczonych na aluminiowych tabliczkach bądź korzystać z mówionych opisów rzeźb przygotowanych zgodnie z zasadami audiodeskrypcji do emisji z indywidualnych odtwarzaczy mp3. Po wycieczce dotykowej goście muzeum uczestniczą w warsztatach artystycznych. Do ich dyspozycji przygotowano artefakty wykonane specjalnie z myślą o osobach niewidomych, pokazujące różne formy i możliwości rzeźbiarskie oraz makiety zabytkowych budynków.
Ekspozycję uzupełnia wydany przez muzeum pakiet edukacyjny "Galeria przez Dotyk" w formie przewodnika metodycznego dla muzealników, z którego mogą korzystać wszystkie placówki zainteresowane umożliwieniem dostępu osobom niewidzącym i słabo widzącym. Dla osób z dysfunkcją wzroku zostały wydane publikacje w brajlu i wielkim drukiem, w tym przewodniki wystaw, katalogi i pakiety edukacyjne.
Przy Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli utworzono Radę ds. Gości Niepełnosprawnych złożoną z osób o różnej niepełnosprawności.
Teraz szkolimy muzealników
Realizowany przez Centrum Edukacji Artystycznej Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli projekt obejmuje organizację cyklicznych ogólnopolskich szkoleń z zakresu obsługi gości niepełnosprawnych i wdrażania nowoczesnych programów edukacyjnych skierowanych do osób z dysfunkcją wzroku, słuchu, ruchu i niepełnosprawnością intelektualną.
Program szkoleń przygotowano w oparciu o własne badania ankietowe
przeprowadzone w polskich muzeach. W ramach pierwszego, dwudniowego
szkolenia, na które zaproszono muzealników z całej Polski, przewidziano
panele teoretyczne i praktyczne prowadzone przez polskich i
zagranicznych
ekspertów.