Zakończono budowę "Karpackiej Troi"

Na skansen o powierzchni ponad 8 ha składa się teren grodziska "Wały Królewskie" oraz obszar u jego podnóża, zwany parkiem archeologicznym.

"Na grodzisku zrekonstruowaliśmy fragmenty wałów obronnych i domostwa. Będzie można obejrzeć 9 odcinków wałów obronnych, drogę i bramę oraz dwa domy z początków epoki brązu, bramę wczesnośredniowieczną, 4 chaty słowiańskie, czynne źródło z X wieku i miejsce odkrycia skarbu wczesnośredniowiecznego" - wyjaśnia Jan Gancarski, dyrektor Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, którego oddziałem jest skansen archeologiczny w Trzcinicy.

W parku archeologicznym odtworzono wsie z początków epoki brązu i wczesnego średniowiecza. Zrekonstruowano zabudowania należące do społeczności kultury Otomani-Fzesabony, sprzed 3,5 tys. lat, składającą się z sześciu domów oraz wioskę słowiańską z IX w. składającą się z sześciu chat.

Jak podkreślają inicjatorzy budowy skansenu, wszystkie budowle wzniesiono według technologii stosowanej w pradziejach.

Przygotowano także wyłożone otoczakami, oświetlone ścieżki dla zwiedzających. Zadbano również o zaplecze nowej atrakcji turystycznej - wybudowano pawilon wystawowy o powierzchni ok. 1800 m2, w którym będą prezentowane zabytki. W kompleksie znajdują się m.in. sala konferencyjna, kawiarnia, sala edukacyjna i sklepik z pamiątkami.

"Planujemy organizować w skansenie coroczne festyny archeologiczne i turnieje rycerskie, w czasie których odtwarzane będą dawne sposoby produkcji i życie codzienne mieszkańców" - zapowiada dyrektor Gancarski. Jak dodaje, ważnym zadaniem skansenu będzie działalność edukacyjna i naukowa. Skansen też być bazą badań naukowych i archeologii doświadczalnej, ośrodkiem organizacji konferencji i seminariów.

Ukończenie prac budowlanych nie stanowi jednak finału realizacji projektu. Po oficjalnym przejęciu obiektu muzealnicy przystąpią do przygotowania placówki od strony merytorycznej, m.in. aranżacji wystawy stałej i zakupu wyposażenia.

Wzniesienie "Karpackiej Troi" było możliwe dzięki dofinansowaniu przez Mechanizm Finansowy EOG. Koszt prac budowlanych wyniósł prawie 11 mln złotych, a realizacja całego projektu liczy około 12 mln złotych. Kwota przyznanego dofinansowania wynosi 1 747 086 euro. Pozostałą część kosztów pokrywają Urząd Marszałkowski w Rzeszowie oraz samorządy lokalne.

Skansen nie powstał w przypadkowym miejscu, gdyż to właśnie w Trzcinicy dokonano odkryć archeologicznych o randze europejskiej. Podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w latach 1991-1998 i 2005-2009 odkryto ponad 160 tysięcy zabytków archeologicznych.

Odnaleziono tutaj najstarsze ze znanych dotąd w Polsce osad obronnych i stwierdzono pierwsze ślady oddziaływania cywilizacji anatolijsko-bałkańskiej na tereny ziem polskich. Przebadano też jedno z najstarszych i najlepiej zachowanych grodzisk słowiańskich (770-1031 r. n.e.), zajmujące 3,5 ha powierzchni.

Wały obronne licząc od podstawy nasypów mierzą jeszcze dzisiaj do 10m wysokości. W początkach epoki brązu zlokalizowano tu osadę warowną. Dostępu do niej bronił wał drewniano-ziemny z palisadą i fosą. Mieszkała w niej ludność grupy pleszowskiej kultury mierzanowickiej (2100-1650 p.n.e.) pozostająca pod silnymi wpływami zakarpackimi.

W latach 1650-1350 p.n.e. żyła tu zakarpacka ludność kultury Otomani-Fzesabony, którą cechował bardzo wysoki poziom cywilizacyjny. Ówcześni mieszkańcy zbudowali drogę i bramę wjazdową do grodu, wzmocnili obwarowania, a po ich pożarze odbudowali fortyfikacje i powiększyli osadę do powierzchni prawie 2ha, zabezpieczając ją rzędem palisady i fosą od strony najłatwiejszego dostępu. Ludność ta słynęła z produkcji wyrobów z brązu i złota. W tym czasie miały tutaj miejsce oddziaływania kulturowe od strony wielkich cywilizacji basenu Morza Śródziemnego, ale także od północy znad Bałtyku.

Zdaniem archeologów, było to ważne pradziejowe centrum kulturotwórcze.

Również w okresie wczesnego średniowiecza (780-1031 r. n.e.) znajdował się tu ośrodek lokalnej władzy, a potężny, wieloczłonowy gród zajmował ponad 3 ha powierzchni opasanej wałami. Umocnienia grodu w Trzcinicy należy uznać za wielkie dokonania inżynieryjne naszych przodków. Niezwykle cenny okazał się srebrny skarb wczesnośredniowieczny, składający się z monet, różnego rodzaju ozdób, kawałków srebra i unikalnego okucia pochwy miecza - wielkiego dzieła sztuki wczesnośredniowiecznej. PAP - Nauka w Polsce